De invloed van stress op fibromyalgieklachten

Fibromyalgie is een complexe aandoening die wordt gekenmerkt door chronische pijn, vermoeidheid en een breed scala aan andere symptomen, zoals slecht slapen en cognitieve problemen (“fibro fog”). Een belangrijke factor in het verergeren van fibromyalgieklachten is stress.

In deze blog leg ik welke factoren stress kunnen geven aan je lichaam, hoe stress je symptomen beïnvloedt en deel ik enkele tips om stress te verminderen.

Wat veroorzaakt stress in je lichaam?

Stress kan ontstaan door zowel externe als interne factoren. Hoewel we vaak denken aan psychologische stress zoals deadlines of ruzies, zijn er ook veel fysieke en omgevingsfactoren die het lichaam onder druk kunnen zetten. Een belangrijke fysieke factor is onvoldoende slaap. Slaap is essentieel voor het herstel van je lichaam, en een gebrek daaraan verhoogt stresshormonen zoals cortisol. Ook chronische klachten zoals pijn leidt tot een constante fysieke belasting, wat je zenuwstelsel stress geeft. Daarnaast kan een tekort aan beweging, of juist overmatige inspanning, je lichaam verder uitputten en onder druk zetten. Je ziet dat deze factoren al een belangrijke rol spelen bij fibromyalgie en eigenlijk zorgen dat je in vicieuze cirkel blijft, waarbij stress je klachten verergert en je klachten meer stress veroorzaken.

Ook je voeding en darmgezondheid spelen een grote rol in het ontstaan van stress voor je lichaam. Een dieet dat rijk is aan suikers en ongezonde vetten kan ontstekingen in je lichaam bevorderen, waardoor het harder moet werken om in balans te blijven. Een ongezonde darmflora versterkt dit proces, omdat ontstekingsroutes worden geactiveerd en het immuunsysteem overprikkeld raakt. 

Naast fysieke factoren heeft psychologische en emotionele stress een directe impact op je welzijn. Langdurige druk door deadlines, hoge verwachtingen of conflicten kan je zenuwstelsel continu overactiveren, wat leidt tot overbelasting. Onverwerkte trauma’s en ook de druk die je jezelf oplegt zoals perfectionisme of niet goed je grenzen aan durven geven, versterken deze interne spanning, wat je stressniveau verder doet oplopen.

Ook je omgeving kan stress veroorzaken. Blootstelling aan schadelijke stoffen, zoals zware metalen of pesticiden, leidt tot oxidatieve stress, die je lichaam op lange termijn belast. Een drukke omgeving met veel lawaai, schermen en kunstlicht werkt als een constante prikkelbron voor je zenuwstelsel en kan je uitputten.

Tot slot spelen sociale en economische factoren een rol. Financiële onzekerheid kan chronische stress veroorzaken, met gevolgen voor je lichamelijke en mentale gezondheid, zoals een verhoogde bloeddruk of verminderde weerstand. Een gebrek aan sociale verbinding vergroot daarnaast gevoelens van stress en kan zelfs ontstekingsreacties in het lichaam versterken.

Door inzicht te krijgen in deze stressbronnen kun je bewuster werken aan het verminderen van de druk op je lichaam en geest.

Hoe stress je symptomen beïnvloedt

Stress, in welke vorm dan ook, activeert het sympathische zenuwstelsel, beter bekend als de “vecht- of vluchtreactie”. Bij acute stress maakt je lichaam hormonen vrij, zoals adrenaline en cortisol, die nuttig zijn in noodsituaties. Maar wanneer stress langdurig aanhoudt, kunnen deze hormonen ontregelingen in je lichaam veroorzaken, zoals:

• Verhoogde pijngevoeligheid: Bij fibromyalgie is het zenuwstelsel vaak overgevoelig voor pijnprikkels. Dit fenomeen, bekend als centrale sensitisatie, zorgt ervoor dat zelfs normale prikkels, zoals aanraking of druk, als pijnlijk worden ervaren. Chronische stress versterkt deze gevoeligheid, waardoor pijnklachten toenemen.

• Ontregeling van het immuunsysteem: Stress bevordert laaggradige ontstekingen die fibromyalgiesymptomen kunnen verergeren. Onderzoeken tonen aan dat ontstekingsmarkers bij mensen met fibromyalgie vaak verhoogd zijn tijdens stressvolle periodes.

• Slaapproblemen: Fibromyalgie gaat vaak gepaard met niet-herstellende slaap, wat een negatieve invloed heeft op pijnverwerking en energie. Stress verhoogt cortisolniveaus, wat de diepe slaapfases onderdrukt. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel van slechte slaap, meer pijn en meer stress.

• Hormonale disbalans: Chronische stress verstoort de balans van cortisol, serotonine en dopamine. Deze hormonen en neurotransmitters spelen een cruciale rol in pijnregulatie en stemming, waardoor disbalans bijdraagt aan verergering van klachten.